Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Όσπρια

Η μανιάτικη διατροφή εμπλουτίστηκε από την κατανάλωση οσπρίων, κυρίως λούπινων, κουκιών και ρεβιθιών. Οι καρποί και των τριών φυτών ήταν βασικά στοιχεία της ανθρώπινης διατροφής, είτε αυτούσιοι είτε αλεσμένα στο χειρόμυλο.
Τα κουκιά και τα λούπινα χρησιμοποιούνταν για τη διατροφή των οικόσιτων ζώων («λουβιά») τους κρύους χειμερινούς μήνες. Επίσης χρησιμοποιούσαν τα παραπάνω φυτά για τη λίπανση των καλλιεργήσιμων εδαφών, αφού είναι πλούσια σε άζωτο.
Η σπορά γίνεται το φθινόπωρο (Οκτώβριο – Νοέμβριο) και η συγκομιδή των καρπών ξεκινάει για τα κουκιά το Μάιο και για τα λούπινα τον Ιούνιο – Ιούλιο. Οι λιγοστές ανάγκες που απαιτούν οι σπόροι των παραπάνω φυτών για να αναπτυχθούν συνέβαλλαν στη διάδοση της καλλιέργειας τους.
 

Λούπινα

Τα λούπινα, αποτελούν πηγή υψηλής διατροφικής αξίας και η επεξεργασία τους απαιτεί κόπο και μαεστρία. Οι αγρότες μετέφεραν τα φυτά από το χωράφι στα αλώνια και με τη βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου «διχάλι», τα «κοπανούσαν» για να διαχωρίσουν τον καρπό από το φλοιό. Στη συνέχεια, ακολουθούσε το λίχνισμα ή ανέμισμα και ο καθαρός καρπός μεταφέρονταν στο σπίτι. Έβραζαν τους καρπούς των λούπινων σε μεγάλα καζάνια και τους τοποθετούσαν σε τσουβάλια από λινάρι, τα οποία άφηναν μέσα στη θάλασσα για οκτώ περίπου μέρες. Με αυτή τη διαδικασία επιτύγχαναν το «ξεπίκρισμα» του καρπού. Στη συνέχεια, τα έλιαζαν για να ξεραθούν, τα αποθήκευαν και τα κατανάλωναν.
 

Κουκιά

Κουκιά

Τα κουκιά στη Μάνη συλλέγονται κυρίως το Μάιο και είτε καταναλώνονται φρέσκα είτε, αφού περάσουν από το αλώνι, ξεραίνονται στον ήλιο και διατηρούνται σε αποθηκευτικά δοχεία για κατανάλωση μέσα στο έτος.

 

Ρεβίθια

Ρεβίθια

Τα ρεβίθια στη Μάνη συλλέγονται (οι κλάρες με τον καρπό) περί τα τέλη του Αύγουστου. Τα φρέσκα ρεβίθια τα πουλούσαν στο δρόμο ή στις λαϊκές σε μάτσο, και ονομάζονταν «τσίτσιρι». Το ρεβίθι προέρχεται από το αρχαίο ερέβινθος, που δήλωνε και το φυτό και τον καρπό. Οι αρχαίοι Έλληνες ήξεραν τα ρεβίθια, τα οποία βρίσκουμε και στον Όμηρο («θρώσκουσιν κύαμοι μελανόχροες ή ερέβινθοι») και τα είχαν σε μεγάλη εκτίμηση, τόσο ως ρεβίθια όσο και ως στραγάλια. Ο Ξενοφάνης περιγράφει μιαν ειδυλλιακή σκηνή «..να ξαπλώνεις πλάι στο τζάκι, φαγωμένος, να πίνεις γλυκό κρασί, να μασουλάς ερεβίνθους και να διηγείσαι παλιές ιστορίες στους φίλους σου..».