Πέτρινες σκιές και φύλακες του παρελθόντος

Περιγραφή διαδρομής

Η Κοίτα , η επονομαζόμενη και «πολυπυργού» σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από την Αρεόπολη , αποτελεί έναν από τους παλαιότερους και πιο ιστορικούς οικισμούς της περιοχής και αφετηρία της διαδρομής μας. Συνεχίζοντας την διαδρομή μας , και σε απόσταση 13 περίπου χιλιομέτρων από την Κοίτα , αντικρίζουμε, τον οικισμό της Βάθειας , σημείο κατατεθέν παγκοσμίως της παραδοσιακής Μανιάτικης αρχιτεκτονικής. Επιστρέφουμε στον κεντρικό δρόμο και στο ύψος του οικισμού Άλικα ακολουθούμε την παραλιακή διαδρομή προς Γύθειο. Ενδιάμεσος σταθμός της διαδρομής μας η Λάγια με τους οχυρούς πύργους των οικογενειών Κουτσιλιέρη και Βουγιουκλάκη. Από τη Λάγια ακολουθώντας την επαρχιακή οδό Χωσιαρίου-Γερολιμένα φθάνουμε έπειτα από διαδρομή 20 χιλιομέτρων σε έναν από τα πιο γραφικά μανιάτικα χωριά, το Φλομοχώρι όπου μας υποδέχονται πύργοι όπως εκείνος του Τσιλιβάκου και του Παντελεάκου. Η διαδρομή μας συνεχίζεται με κατεύθυνση το Γύθειο. Από το Γύθειο ακολουθούμε την επαρχιακή οδό Γυθείου –Μυρσίνης με κατεύθυνση τον οικισμό Πιλάλα όπου συναντούμε την πυργοκατοικία του Χατζάκου. Τελικός σταθμός της διαδρομής ο πύργος του Βενετσανάκη στην Καστάνια στην οποία φθάνουμε έπειτα από διαδρομή 15 χιλιομέτρων κατά μήκος της επαρχιακής οδού Καρδαμύλης-Κόκκινων Λουριών.
 

Πληροφορίες για τον επισκέπτη

Οι πύργοι που θα συναντήσει ο επισκέπτης στην περιοχή , είναι στην πλειοψηφία τους κλειστοί οπότε είναι αδύνατη η περιήγηση στο εσωτερικό τους, με εξαίρεση εκείνους οι οποίοι έχουν ανακαινιστεί και λειτουργούν ως ξενώνες. Αρκετούς πύργους θα συναντήσει ο επισκέπτης και στο εσωτερικό των οικισμών της Μέσα Μάνης σε μικρή απόσταση από τον εθνικό δρόμο. Τέτοιοι οικισμοί είναι το Σταυρί, ο Κούνος , ο Δρυς κ.α Ο πύργος του Βενετσανάκη στην Καστάνια είναι επισκέψιμος κατόπιν συνεννοήσεως ενώ μια καλή ευκαιρία για να περιηγηθεί κανείς στο εσωτερικό του είναι κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στα τέλη Αυγούστου σε ανάμνηση της επετείου της μάχης του 1780 (Βενετσανάκεια).

Πληροφορίες αναψυχής

Ακολουθώντας την διαδρομή από την Κοίτα προς την Βάθεια μπορείτε να κάνετε μικρές στάσεις και να απολαύσετε το μπάνιο σας σε μια από τις γραφικές παραλίες . Για την διαμονή σας μπορείτε να επιλέξετε έναν από τους παραδοσιακούς ξενώνες που διατηρούν το ιδιαίτερο χρώμα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Αφεθείτε στη μαγεία της πέτρας και του απέραντου γαλάζιου , βιγλίζοντας το πέλαγος από τις επάλξεις των πύργων…

Οι περισσότεροι πύργοι χτίζονται στη Μάνη κατά το χρονικό διάστημα 1770-1850. Τα πρώτα δείγματα αυτής της αμυντικής αρχιτεκτονικής χαρακτηρίζονται από απλότητα ως προς την δομή και την λειτουργία. Πρόκειται για κατακόρυφα κτίσματα χτισμένα με ξερολιθιές και ογκόλιθους. Στην πορεία θα κάνουν την εμφάνιση τους πιο σύνθετες μορφές που θα συνδυάζουν την άμυνα με την κατοίκηση , όπως οι πυργοκατοικίες αλλά και τα τειχισμένα συγκροτήματα , έδρα των κατά τόπους ισχυρών οικογενειών. Πολλοί πύργοι σώζονται μέχρι σήμερα, μάλιστα αρκετοί από αυτοί αξιοποιήθηκαν και λειτουργούν πλέον ως παραδοσιακά καταλύματα.
 

Σημείο ενδιαφέροντος Α

Κοίτα

Θεωρείται η κοιτίδα των ισχυρών οικογενειών της περιοχής οι οποίοι χαρακτηρίζονται από τις πηγές ως «μεγαλογεννήτες » ή «σοϊλήδες» σε αντίθεση με τους κατώτερους «αχαμνόμερους» ή «φαμέγιους». Οι πύργοι ήταν εκείνοι που όριζαν τα σύνορα εντός του οικισμού ανάμεσα στις ισχυρές αυτές οικογένειες. Εκτός από τους πύργους , ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει και τα λιθανάγλυφα τα οποία κοσμούν την κατοικία ενός από τους πιο γνωστούς πετρομαστόρους της περιοχής , του Καλαπόθου Λυμπέρη.

Σημείο ενδιαφέροντος Β

Βάθεια

Η Βάθεια αποτελείται από ένα συγκρότημα 150 περίπου κατοικιών, πύργων και εκκλησιών που διακλαδώνονται σε ένα σύμπλεγμα στην κορυφή ενός λόφου. Αναφορές στον οικισμό έχουμε από τα μέσα του 16ου αιώνα, ενώ η ακμή του τοποθετείται στις αρχές του 19ου αιώνα. Περιδιαβαίνοντας κανείς το λαβύρινθο των καλντεριμιών , στην σκιά των επιβλητικών πύργων βιώνει μια διαφορετική αίσθηση , ταξιδεύοντας με τον νου σε μια άλλη εποχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο οικισμός της Βάθειας θεωρείται αρχιτεκτονικό πρότυπο, το οποίο γίνεται αντικείμενο μελέτης στα πανεπιστήμια παγκοσμίως.

Σημείο ενδιαφέροντος Γ

Λάγια

Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς μανιάτικους οικισμούς που ξεχωρίζει για τους πολεμικούς πύργους των ισχυρών οικογενειών οι οποίοι μάλιστα εμφανίζουν κλίση αλλά και για τις πολλές εκκλησίες αφιερωμένες στους προστάτες αγίους των μανιάτικων γενών. Στην πλατεία του χωριού δεσπόζει η εκκλησία της Παναγίας και δίπλα η προτομή του ήρωα των Ιμίων Παναγιώτη Βλαχάκου. Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τη θέα προς την κοιλάδα και τις χαρακτηριστικές πεζούλες «αναβαθμίδες» που χρησίμευαν για την αξιοποίηση του λιγοστού καλλιεργήσιμου εδάφους.

Σημείο ενδιαφέροντος Δ

Φλομοχώρι

Στην πλατεία του γραφικού αυτού χωριού θα συναντήσει κανείς τις χαρακτηριστικές φιγούρες των γερόντων. Πρόθυμοι να ανοίξουν κουβέντα καλωσορίζοντας τον ξένο και ξετυλίγοντας το κουβάρι από τις αναμνήσεις και τις ιστορίες που περνάνε από γενιά σε γενιά , ταξιδεύοντας τον επισκέπτη σε μια άλλη εποχή. Με φόντο τους πύργους που χρονολογούνται στον 17ο-18ο αιώνα με πιο γνωστούς ανάμεσα τους εκείνους του Παντελεάκου και του Τσιλιβάκου.

Σημείο ενδιαφέροντος Ε

Πυργοκατοικία Χατζάκου-Πιλάλα

Η πυργοκατοικία ενσωματώνει ένα σύνολο λειτουργιών εξυπηρετώντας εκτός από τις ανάγκες της άμυνας και εκείνη της κατοίκησης . Διατηρώντας την οχυρωματική αρχιτεκτονική της περιλαμβάνει χώρο για την διαμονή των μελών της οικογένειας αλλά και ένα σύνολο βοηθητικών κτισμάτων.

Σημείο ενδιαφέροντος ΣΤ

Πύργος Βενετσανάκη στην Καστάνια

Στην αετοφωλιά του Σμήνους , στην ορεινή Καστάνια , τελευταίο σταθμό στο μονοπάτι για το μοναστήρι της Γιάτρισσας, ένα στενό καλντερίμι στην έξοδο του χωριού οδηγεί τον επισκέπτη έξω από την βαριά, δίφυλλη πόρτα του πύργου Βενετσανάκη. Οικογένεια ισχυρή από την οποία προέρχονταν οι καπετάνιοι της περιοχής. Εδώ , στη σκιά της πέτρας , έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καθώς ο πύργος ήταν καταφύγιο των κατατρεγμένων αγωνιστών. Στα 1780 ο πύργος θα καταληφθεί από τους Οθωμανούς έπειτα από δωδεκαήμερη σκληρή πολιορκία.